5–6 Yaş çocuklarının Gelişim Özellikleri

5-6 Yaş Gelişim Özellikleri Bu dönemde beş yaşında genellikle rahat, uyumlu ve sakin görünen çocuğun bu yaşın ortalarına doğru değişmeye başladığı, daha hareketli ve uyumsuz bir görünüm almaya başladığı dikkati çeker. 5-6 yaşındaki çocuklarınızın aşağıdaki becerileri ve davranışları kazanmalarını bekleriz:        BİLİŞSEL GELİŞİM ·         Basit neden sonuç ilişkilerini açıklar. ·         Nesneler arasındaki benzerlik ve farklılıkları ayırt eder ve söyler. ·         Nesneleri sıralayabilir. (1’den 10’a kadar olan rakamları sıralama...) ·         20’ ye kadar sayabilir. ·         1’den 10’a kadar olan nesneleri kullanarak toplama ve çıkarma yapar. ·         Saat ve zaman kavramını anlamaya başlar. ·         Yarım ve bütün olan nesneleri gösterebilir. ·         Miktar bildiren ifadeler kullanabilir. ( En az, en çok, birkaç ) ·         10-25 parçalı yapbozu tamamlar. ·         Geometrik şekilleri tanır. ·         Yaptığı işe dikkatini verir. ·         Bir olaydan sonra ne olabileceğini tahmin eder.       SOSYAL-DUYGUSAL GELİŞİM ·         Duygularını belli eder. ·         Başkalarının duygularını anlar. (Morali bozuk olan arkadaşını anlama..) ·         Grup halinde oyun oynayabilir, oyunlarda kurala uyar. ·         Üstlendiği sorumluluğu yerine getirir. ·         Bu dönemde korku, öfke, kıskançlık, neşe, sevgi gibi duygular bir çocuğun gününü birbiri ardına doldurabilir. Duygusal halleri çabuk değişir. Kolayca moralleri bozulabilir. ·         Arkadaşlarından yardım ister, arkadaşlarıyla işbirliği yapar. ·         Arkadaş seçiminde kararlılık gösterir. ·         Cinsiyetini benimser ve kendi cinsiyetine uygun davranışlar gösterir. ·         Kendine güven duyar.     DİL GELİŞİMİ ·         Günlük deneyimlerini anlatır. ·         Sesler arasındaki benzerlik ve farklılıkları söyler. ·         Anlamını bilmediği kelimeleri sorar. Kelime dağarcığı artmıştır. ·         Basit şakalar yapar. ·         Dinlediği bir öyküyü anlatır. ·         Birbirini izleyen üç emir cümlesinde, istenileni sırası ile yerine getirir. ·         Bazı sözcüklerin eş ve zıt anlamlarını bilir. ·         Soru sözcüklerini yanıtlar. ( Ne zaman, neden, nasıl ) ·         Sohbete katılır ve sohbeti sürdürür. ·         Konuşurken sesinin tonunu ve hızını ayarlar.        PSİKOMOTOR GELİŞİM ·         Ritmik hareketler yapar. ·         Topu fırlatabilir, kendisine atılan topu yakalayabilir. ·         İp atlar. ·         Model gösterildiğinde kağıdı çapraz şekilde katlar. ·         Geri geri yürüyebilir. ·         Yardımsız bisiklete biner. ·         Kalemi doğru tutar. ·         Basit şekilleri keser. ·         Modele bakarak daire, üçgen, kare ve dikdörtgen çizer. ·         İsmini kopya eder. ·         İnsan resmi çizer, eksik insan resmini tamamlar. ·         Yatay, dikey, eğri ve eğik çizgiler çizer.        ÖZBAKIM BECERİLERİ ·         Günlük işlerde sorumluluk alır ve bunları yerine getirir. ·         Kendi kendine giyinir, soyunur. ·         Ayakkabılarını giyer ve bağcıklarını bağlar. ·         Saçlarını tarar ·         Elini, yüzünü yıkar. ·         Dişlerini fırçalar. ·         Yemeğini kendi başına yer. ·         Tuvalet gereksinimini kendi başına karşılar. ·         Yemek araç gereçlerini ( çatal-bıçak vb. ) yetişkin gibi kullanır. ·         Temizlikle ilgili malzemeleri doğru kullanır. Bu gelişim görevlerini yerine getirmede en önemli etkiyi, planlanmış oyun ve öğrenme yaşantıları ile sağlayabiliriz. Bizler çocuklarımızın özgüven ve liderlik becerilerini destekleyerek bunu okulumuzda yapmaya çalışıyoruz. Çocuklarınıza kazandırmak istediğiniz bu becerileri kazandırırken onların patronu ya da arkadaşı olmak yerine onlarla işbirliği içinde olmaya çalışmalısınız. Çocuğun davranışlarını sınırlama ve ona kurallar koyma kolay olmayacaktır. Fakat her şeye rağmen çocuklar özellikle kendi güvenliklerini sağlamayı öğrenmede isteklidirler. Bir başka deyişle aslında disipline muhtaçtırlar. Ancak disiplin çocuğa emirler verme ve uymadığında cezalandırma değildir. Disiplin sayısız farklı koşulda ve durumda tekrarlarla çocuğa nasıl davranacağını öğretme ve kendi kontrolünü sizden ona geçirme işlemidir. 5–6 Yaş gurubu özellikleri Bu yaş aile ve çocuk için altın yaş olarak nitelendirilebilir. Çok daha dengeli ve yeterlidir. Yaşadığı çevreye daha fazla uyum sağlar. Daha çabuk karar verir. Bedensel gelişiminde daha yeterlidir. Dili etkin biçimde kullanır. Kendisini daha rahat ifade eder. Başkalarının duygu ve düşüncelerine duyarlıdır. ·          Psikomotor Gelişim Küçük kasların motor gelişimi 1.    Modele bakarak ayakkabı bağcığıyla bir kalemin etrafına tek bir düğüm atabilirim. 2.    20 sn. içinde 10 adet nohutu bir kutuya atabilirim. 3.    Anahtarla kapı kilidini açabilirim. 4.    Modele bakarak veya sözel olarak ifade edildiğinde bir üçgen resmi çizebilirim. 5.    Kapısı, penceresi ve bacası olan bir ev resmi çizebilirim. 6.    Nokta nokta verilen bir resmin noktalarını birleştirebilirim. 7.    6 kısımlı bir adam resmi çizebilirim. 8.    Eksik çizilmiş bir adam resminin eksik kısımlarını tamamlayabilirim. 9.    İsmimin ve soyadımın üzerinden geçebilirim. 10.    Söylendiğinde, eksi,daire,artı,kare,üçgen,dikdörtgen çizgilerini çizebilirim. 11.    1’den 10’ a kadar olan rakamları kopya edebilirim. 12.    Dikey ( I ), yatay ( - ), eğri ( V ), eğik ( / ) çizgiler çizebilirim. 13.    Şekillerin sınırını taşırmadan boyayabilirim. 14.    Basit labirent bulmacaları tamamlayabilirim. 15.    Yardım görmeden bir kağıdı 20-30 cm. kadar kesebilirim. 16.    Bir kağıdı 4’ e katlayabilirim. 17.    Gösterildiğinde bir kareyi üçgen şeklinde katlayabilirim. 18.    Bir kavanozun kapağını açıp kapayabilirim. 19.    Tahta çekiç ile tahtaya çivi çakabilirim. 20.    Yoğurma maddeleriyle 2-3 parçadan oluşan şekiller oluşturabilirim. 21.    Verilen sıralamaya göre (renk, büyüklük gibi) ipe boncuk dizebilirim. 22.    Su gibi akıcı maddeleri bir kaptan diğer bir kaba boşaltabilirim. Büyük kasların motor gelişimi 1.    Tek ayağımın üzerinde 10 sn. durabilirim. 2.    Sözel yönlendirmelere göre değişik hızlarda yürüyebilirim. 3.    Sözel yönlendirmelere göre değişik yönlere doğru yürüyebilirim. 4.    5 kez üst üste sekerek sıçrama hareketi yapabilirim. 5.    Çift ayağımla ileri doğru 2 m. kadar sıçrama hareketi yapabilirim. 6.    Öne doğru takla atabilirim. 7.    Parmak uçlarıma basarak 2 m. kadar koşma hareketi yapabilirim. 8.    5 kez üst üste eğilerek dizimi büküp kalkabilirim. 9.    Arkadaşlarım ip çevirirken en az 3 kez sıçrama hareketi yaparak ip atlayabilirim. 10.    10 cm.x 12 m. lik bir denge tahtası üzerinde yanlara doğru (sağa ve sola) yürüyebilirim. 11.    Ayaklarım tutulduğunda ellerimin üzerinde 2 m. kadar yürüyebilirim. 12.    Her iki elimle de bir nesneyi veya bir eli, kuvvetle sıkabilirim. 13.    Tek ayağımın üzerinde sıçrama hareketi yapabilirim. 14.    İki elimi de kullanarak küçük bir topu (çapı 6 cm. büyüklükteki) yere vurabilirim. 15.    Kendime doğru atılan küçük bir topu tutabilirim. 16.    Hareket halindeki büyük bir topa (çapı 20 cm. büyüklükteki) tekme vurarak 2 m. ileri doğru atabilirim. 17.    Müzikli, dairesel oyunlar oynayabilirim. 18.    Basit bir müziğin tempo ve ritmine uyarak dans edebilirim. 19.    Koşarken yerden nesneleri toplayabilirim. 20.    Zıplayan bir topu yakalayabilirim. Bilişsel Gelişim Algılama 1.    10-12 kadar ana ve ara renk tanıyabilirim. 2.    10-12 kadar rengi eşleştirebilirim. 3.    Resimleri gölgesi ile eşleştirebilirim. 4.    12 parça verildiğinde, 10 parçalık bir bilmeceyi tamamlayabilir ve işe yaramayan iki taneyi ayırabilirim. 5.    2 değişik ses arasından aynı ve farklı olan sesi seçebilirim. 6.    Görmesem bile bildiğim bazı sesleri tanıyabilirim. 7.    Gözlerim kapalıyken 2-3 metrede yapılan bir gürültünün yönünü (uzak, yakın, ön, arka, yan vs..) ayırt edebilirim. 8.    Dokunarak soğuk, sıcak, ılık nesneleri ayırt edebilirim. 9.    Görmeden dokunarak kumaşların özelliklerini tanıyarak eşleştirebilirim. 10.    Bir nesne iki eşit parçaya bölünürse, ortaya kaç parçanın çıktığını söyleyebilirim. 11.    8 sayısının ardından gelen sayıyı söyleyebilirim. 12.    20’ ye kadar olan nesneleri sayabilirim. 13.    Özellikleri belirtildiğinde seçilmesi gereken sayıda nesneleri seçebilirim. 14.    2 yarımdan ve 4 çeyrek parçadan bir bütün oluşturabilirim. 15.    Dakika belirtmeden saati söyleyebilirim. 16.    Bir günü sabah, öğle ve akşam olarak algılayabilirim. 17.    1’ den 10’ a kadar olan rakamları dokunarak sayabilirim. 18.    1’ den 10’ a kadar olan rakamları tanıyabilirim. 19.    Karışık olarak verilen 1’ den 10’ a kadar olan rakamları sıraya dizebilirim. 20.    Sıra dizisi içinde eksik olan rakamı bulup isimlendirebilirim. 21.    1’ den 10’ a kadar olan sayılarla ilgili toplama işlemi yapabilirim. 22.    1’ den 10’ a kadar olan sayılarla ilgili çıkarma işlemi yapabilirim. 23.    Daire, kare, üçgen, dikdörtgen ve eşkenarlı dörtgeni tanıyıpisimlendirebilirim. 24.    Nesnelerin sıra içindeki pozisyonunu birinci, ikinci, üçüncü olarak isimlendirebilirim. 25.    Para birimlerimizi tanıyabilirim. 26.    Sıra ile haftanın günlerini söyleyebilirim. 27.    Aynı anda birbirini takip eden 2-3 emri yerine getirebilirim. 28.    Anlatılan bir öyküdeki detayları hatırlayabilirim. 29.    Kız ve erkek oyunlarını ayırt edebilirim. 30.    Sebep-sonuç ilişkilerini kurabilirim. Dil Gelişimi 1.    Adımı-soyadımı söyleyebilirim. 2.    Ailemdeki kişilerin isimlerini söyleyebilirim. 3.    Devletimin adını söyleyebilirim. 4.    Telefonumu ve ev adresimi söyleyebilirim. 5.    6-8 kelimelik cümleler kurabilir ve söylendiğinde tekrarlayabilirim. 6.    Somut nesneleri yapılarına (renklerine ve şekillerine) ve fonksiyonlarına göre daha ayrıntılı olarak tanımlayabilirim. 7.    Soyut kelimelerin anlamını sorabilirim. 8.    Zıt anlamlı somut kelimeleri söyleyebilirim. 9.    Zıt anlamlı soyut kelimeleri söyleyebilirim. 10.    Günlük yaşantımı anlatabilirim. 11.    Yer ve hareket tarif edebilirim. 12.    “Niçin” sorusunu açıklayarak yanıtlayabilirim. Kavram Gelişimi 1.    Zıt anlamlı kelimeleri söyleyebilirim. 2.    Büyük, küçük kavramlarını tanıyabilirim. 3.    Bir grup resim arasından benzer ve farklı olanları ayırt edebilirim. 4.    Sağımı ve solumu bilirim. 5.    Kurşun kalem ve boya kaleminin ne yönden benzer ve ne yönden farklı olduğunu anlatabilirim. 6.    Gece ile gündüzü ayırt edebilirim. 7.    Zıt olan resimleri eşleştirebilirim. 8.    En az ve en çokun anlamını bilirim. 9.    Nesneleri büyüklük, genişlik ve uzunluk özelliklerine göre sınıflandırabilirim. 10.    Ağırlıkları tahmin edebilirim. 11.    8 bloğu büyüklüğüne göre dizebilirim. 12.    Örnekle aynı dizilişte olan nesne kümelerini taklit edebilirim. 13.    Dizgiyi tamamlayan ve eksik olan nesneyi bilebilirim. 14.    2 adet üçgen kartla bir dikdörtgen meydana getirebilirim. 15.    3-5 kartlık bir olay sıralaması anlatan resimleri olay sıralamasına uygun bir şekilde sıraya dizebilirim. 16.    Bir problem çözme durumu verildiğinde problemi çözmek için gereken davranışı yapabilirim. 17.    Tek ve çift olanları ayırt edebilirim. 18.    Yer bildiren direktifleri algılayabilirim. 19.    Nesnelerin işlevlerinin ne olduğunu bilirim. Sosyal ve Duygusal Gelişim 1.    Mantıklı, kontrollü ve bağımsız hareket edebilirim. 2.    Kendi arkadaşlarımı kendim seçebilirim. 3.    Küçük grup oyunları oynamayı severim. 4.    Küçük çocukları ve hayvanları çok severim. 5.    Yetişkin giysileri giymekten çok hoşlanırım. 6.    Evcilik oynamayı çok severim. 7.    Yapamadığım şeyler için yetişkinden yardım isterim. 8.    Bir oyun için gerekli kuralları anlayabilir ve o kurallara uyabilirim. 9.    Günlük programın başlangıç ve bitiş zamanını anlayabilirim. 10.    Basit alışveriş işlerini yapabilirim. 11.    Kendim ile ilgili kızgınlık, mutluluk, sevgi gibi duygularımı belli ederim. 12.    Yetişkin rollerini taklit edebilirim. 13.    Yemek zamanı sohbetlerine katılmayı severim. 14.    Üzüntü içinde olan arkadaşlarıma sempati gösterip yardım edebilirim. 15.    Basit aletler kullanarak yapı, inşaat oyuncakları ile oyunlar planlayıp oynayabilirim. 16.    Sorumluluk alır ve aldığım sorumluluğu yerine getiririm. 17.    Mantık dışı korkularım olabilir. 18.    Davranışlarımın büyükler tarafından beğenilmesine çok önem veririm. 19.    Kendi haklarımı koruyabilirim. 20.    Sosyal kuralların nedenlerini anlayabilirim. 21.    Sakin ve sessiz durmaktan hoşlanmam. 22.    Zaman zaman alıngan olabilirim. 23.    Tenkitlerden hiç hoşlanmam. Özbakım Becerileri 1.    Elbiselerimi ıslatmadan elimi yüzümü yıkayıp kurulayabilirim. 2.    Saçlarımı tarayıp, dişlerimi fırçalayabilirim. 3.    Tuvaletimi yalnız başıma yapabilirim. 4.    Sofra kurallarına uygun olarak çatal, bıçak, kaşık kullanarak yemek yiyebilirim. 5.    Düğmelerimi ilikleyip çözer ve kendi başıma giyinip soyunabilirim. 6.    Karşıdan karşıya emniyetli bir şekilde geçebilirim. 7.    Sofra hazırlamada anneme yardım edebilirim. 8.    İnsanların yaşamak ve sağlıklı kalabilmek için nelere ihtiyacı olduğunu bilir ve isimlendirebilirim.

Okul Öncesi Çocuğun Psikolojik Gelişimi

Yazar: İvet ALBUKREK, Uzman Psikolojik Danışman

Her çocuk için birebir aynı olmasa da, sağlıklı çocuklar kendilerinden beklenen fiziksel ve motor gelişmeyi göstererek büyürler. Ancak bu arada sürekli değişen psikolojilerine de dikkat etmek gerekir. Çünkü 2 yaşında her şeyi ağlayarak elde etmeye çalışan çocuğunuz 3 yaşına geldiğinde sizi memnun etmek için elinden geleni yapmaya çalışıyor olabilir. 5 yaşında sürekli onu sevip sevmediğinizi sorup, 6 yaşında birden bire başarısızlıkları artabilir. Gerek okulda gerekse evde uygun biçimde çocuk eğitimi ve çocuk yetiştirme, çocuğun yaş gelişim özelliklerini dikkate almayı gerekli kılar. Farklı yaş gruplarına göre; değişen davranışları ve gelişime bağlı karşı koyuşları aşağıdaki gibi özetleyebiliriz. Bebeklik döneminin bittiği, çocukluk döneminin başladığı ve 6 yaşına kadar sürecek bu okul öncesi evrenin başlıca gelişimsel görevi çocukların kendi yeterliliklerini sergilemekte ısrar ederek kendi insiyatiflerini elde etme çabalarıdır. Bu yaş dönemi çocuğu, artık anne babanın beklentileri doğrultusunda davranmak yerine evin patronu olup istediklerini anne babaya kabul ettirmek çabasındadır. Daha önceleri çabalarında, uğraşlarında herhangi bir sorun, huzursuzluk yaratmadan destek görmeyi kabullenmiş olan çocuklar, bu yaşa geldiklerinde her ne yapıyorlarsa kendi başlarına yapmakta ve kendi yeterliliklerini sergilemekte ısrar ederler. Okul öncesi dönem çocuğu, kendine ait işleri başarma konusunda yol almıştır; yeterliliklerinin ve becerilerinin gelişimiyle meşguldür. Benmerkezci düşünce hakimdir. Her şeyin kendine yönelik, kendisi için tatmin edici olmasını bekler; önce kendi ihtiyaçlarının ve beklentilerinin karşılanması önemlidir. Çocuğun düşünceleri daha çok ihtiyaçlarına, dürtülerine yani haz ilkesine bağlıdır. İstediğine, istediği yerde ve anda sahip olmak ister. Ertelenmesine katlanamaz. Engellenmeye dayanma gücü yetersizdir. Arkadaş ilişkileri ve sosyal beceriler giderek artan bir düzeyde önem kazanmıştır. Arkadaşlarının giydikleri ve onların yaptıkları şeylerle yakından ilgilenmeye başlar, onlar tarafından beğenilmeye önem verir, fakat hala dikkat merkezi anne ve babasıdır. Bu evredeki olumlu ebeveyn yaklaşımları, çocukların hatalardan korkması yerine, onlardan öğrenmesine ve sorumlu davranış geliştirmesine yardım eder. 2 yaş Kendi kimliğine ilişkin giderek artan bir farkındalığa ulaşmaları, 2 yaş dolaylarındaki çocukların yetişkinin ricalarına ve komutlarına karşı koymalarını da beraberinde getirir. Disiplini sağlamak 2 yaşlarında oldukça önemli bir sorun haline gelir. Doğru ve yanlış kavramları, davranış kuralları, uygun tavırlar ve değerler, kendinden başka birinin bakış açısını görme yeteneği gibi, çocuğu toplumsallaşmış bir kişilik haline getiren bütün temel nitelikler, öncelikle anne baba tarafından çocuğa kazandırılır. Bu zorlu, sabır ve çaba gerektiren bir süreçtir ve gösterilen çabanın karşılığı zaman içerisinde alınır. Çocuğun uygun tavır ve davranışları gösterebilmesi için bol tekrara ve çevresindekilerin geribildirimlerine; duygusal açıdan olgunlaşabilmesi için de desteğe ve doğru yönlendirilmeye ihtiyacı vardır. 2.5 yaşından itibaren çocuk, zorlu, dikkat gerektiren ve duygu patlamaları içeren deneyimler yaşar. Bu dönemde öfke nöbetlerine sıklıkla rastlanır. Çocuk istediğini ısrarla elde etmeye, güçlü arzularına ulaşmaya, dürtülerini tatmin etmeye çalışır. İstediği her şeyi ağlayarak, vurarak, tekmeleyerek elde etme çabası içine girer. Onun emredici ve talepkar görüntüsü, kötülük olsun diye değil, kendine olan güvensizliğinden kaynaklanmaktadır. Dünya ona büyük ve tehlikeli görünür. Aslında problem kendi istekleri yerine gelmediği için öfkelenip sakinleşememesidir. Bu yüzden odadan dışarı çıkıp öfkesi dininceye kadar onu yalnız bırakmak, o anda minimum ilgi göstermek, onu ikna etme çabasına girmemek, daha sonra sakinleştiğinde yanına gitmek ve bir süre mesafeli davranmak daha doğrudur. 2 yaşındaki çocuğa bir şeyi yapmasını söylediğimizde ya bizi görmezden gelir ya da "hayır" der. Her iki durumda da yasaklanan işi yapmaya devam eder. Söyleneni yapması için kısa, açık ve net talimata, kararlı tutuma zaman zaman da fiziksel müdahaleye ihtiyacı vardır. Sadece sözel talimat uygun davranması için yeterli olmadığında, yanına gidip göz teması kurularak ciddiyetin belirtilmesi ve davranışı sonlandırması için müdahale edilmesi daha uygundur. Bu yaş çocuğunun hayal ile gerçeği ayırmada sorunu vardır. O kurduğu hayalleri, canlandırdığı öyküleri gerçek olarak algılar. Rüyalar gerçek görünmektedir, canavarlar gerçekten yatağın altında yaşıyor gibidir. Çevreden yapılan korkutucu uyaranları gerçek olarak değerlendirir. 3 yaş 3 yaş çocuğun giderek daha az bencil ve annesine daha az bağımlı olduğu, daha olumlu ve dengeli bir birey haline dönüştüğü, yoğun olarak sorular sorduğu bir dönemdir. 2 yaşında başlayan sorgu çağı artarak sürmektedir. Bu yaş çocuğu, annesine ev işlerinde yardımcı olur, onunla alışverişe gider, oyun oynar, kısaca onu memnun etmeye çalışır. Bu yaş, çocuğun yaşıtlarıyla birlikte oynamaya başladığı yaştır. Yaşıtlarıyla oynamaktan mutlu olur, zamanını onlarla paylaşır. Bu tür fırsatların yaratılması onun gelecekteki sosyal uyumu açısından önemlidir. Öfke ve kırıklığını hala fiziki olarak yansıtır. Hayalle gerçeği birbirinden ayırmaya başladığı bu dönemde, hayal gücüne bağlı deneyimler yaşar. Kendi kontrolünde hayali bir arkadaş edinir. 3 yaş çocuğu diğerlerinin duygularına duyarlılık gösterir ve onların bulunduğu durumu anlayabilir. 3 yaş çocuğunun daha güçlü bir benlik duygusu vardır ve bağımsızlığı kaybetme endişesi olmaksızın itaat etme eğilimindedir. Çünkü 3 yaş çocuğu kurallara uymaktan hoşlanır. Onun olumlu davranışlarının takdir edilmesi, zorlandığı durumlarda cesaretlendirilmesi ve pozitif yaklaşımla yönlendirilmesi, yetişkinle işbirliğine girmesine yardımcı olacaktır. Anne baba olarak, empatik yaklaşarak onu anlamaya çalışmanız ve duygularını kabul etmeniz, yanında kendisini ifade edebileceği bir oyun ortamı oluşturmanız, birlikte vakit geçirebileceği oyun arkadaşı bulmanız, onu farklı sosyal ortamlara girmeye farklı kişilerle iletişim kurmaya özendirmeniz, kendine güveninin desteklenmesi açısından yararlı olacaktır. 4 yaş Karşı gelme yaşıdır. Çocuk isteklerine karşı gelindiğinde, yetişkinlerle uygunsuzca, az çok kaba bir uslupla konuşabilir ve oyun arkadaşlarıyla kavga edebilir. Sınırları zorlar, yetişkin otoritesine meydan okur. Tahrik edildiğinde vurur, tekme atar, mutlu olmadığında bulunduğu ortamı terk etmek ister. Şamatalı güler, yüksek sesle ağlar, duygularında uç noktalarda dolaşan bir değişkenlik görülür. Kaba sözcükler kullanmaktan hoşlanır. 4 yaşındaki çocuk özellikle aynı cinsten olan aile bireyiyle çatışma yaşar. Bu yaş çocuğuna, doğru ve yanlış kavramları verilmeye başlanmalıdır. Gerektiğinde kendi odasına göndermek veya bir tv programı seyretmesini engellemek gibi basit cezalar uygulanabilir. Ancak, çocuğun niçin ceza aldığını bilmesi gerekir. Çünkü cezalandırılmasının sebebini merak eder ve bu açıklanmazsa kendisine haksızlık yapıldığını düşünebilir. 5 yaş 5 yaş çocuğu, kendi kendine yeter, sosyaldir, kendinden emindir, şekilci ve uyumludur. Uyumsuzluk ve huysuzluk dönemini geride bırakmıştır. O, kas hakimiyetinin gelişmesiyle, daha çabuk karar verebilmesiyle, düzenli cümleleriyle, insanlarla olan sosyal ilişkilerinin artmasıyla farklı bir görünüm sergiler. Anne, 5 yaş çocuğu için dünyanın merkezidir. Annesini memnun etmek, onun yanında olmak, ona yardımcı olmak ister. 5 yaş çocuğu, artık daha çabuk hareket eder. Hep konuşmak ister, yetişkinler gibi uzun cümleler kurmaya çalışır. Bilgisini arttırmak için sorular sorar, her şeyin neden ve niçini ile ilgilenir. Rahat ve ciddidir, dikkatli ve kararlıdır. Nazik bir dosttur. Olumlu geribildirime daha iyi tepki verir. 5.5 yaşına geldiğinde ise zaman zaman öfke nöbetleri ve somurtma tepkileri görülür. Çok yorulduğunda saldırgan davranır, ağlamaklı olur, kolayca ağlayabilir. Baş ağrısı, soğuk algınlığı ve karın ağrısından sıkça şikayet eder olmuştur. "Beni seviyor musunuz?" sorusunu sıkça sorar ve yanıt bekler. Anne baba çocuğu başka çocukların önünde utandırmamaya, başkalarının yanında terbiye etmemeye özen göstermelidir. 5-6 yaşlarında çocuk, kendi duygu ve düşüncelerini ortaya koyacak girişimlerde bulunur. En sevdiği şey, insan figürü çizmektir. 6 yaş 6 yaş çocuğu, tembel ve kararsız davranır. Fakat bir kere karar verdikten sonra onu fikrinden caydırmak her zaman kolay olmaz. 5 yaşındaki uyumlu ve dingin görünüm, 6 yaşında yerini uyumsuzluğa, 2.5 ve 4 yaşlarında görülen olumsuzluk belirtilerine bırakır. Çok sayıda arkadaşla ilişki kurduğu görülür. Bireysel oyunun yerini grup oyunu almıştır. Oyunda kuralları o koyar. Bedenen hayli hareketlidir. Zaman zaman dengesini kaybeder, bir yerlere takılıp düşer. Bu yaş çocuğu her şeyin hepsini ister ve paylaşmaktan kaçınır. İstekleri hiç bitmez ve anında yapılmasını ister. Her şey istediği şekilde olmalıdır. Birçok hayali rollere girer, grup oyunlarından çok hoşlanır. Yarışma ortamlarında başarısızlığa tahammülü yoktur. Oyun saatleri fırtınalı geçer. Birinci olmaya ihtiyacı vardır. Arkadaş ilişkilerinde zaman zaman emreden, tartışan, korkutan veya vuran bir kişi olarak dikkati çeker. Bencil ve kavgacı olabilir. Fırtınalı ve duygusal bir yaştır. Sürekli bir şekilde dikkate alınma arzusunu yaşar. Eleştiriler karşısında çok duyarlıdır. Duyguları kolayca örselenir. Kolayca ağlar. Tüm araç gereçleri iyi kullanır. Bazı sorumluluklar yüklenir, söylenenleri dikkatle dinler, dikkat süresi uzar. Kendisiyle gerçek nitelikte eğitim uygulamaları yapılacak çağa gelmiştir. Bağımsızlığın ortaya çıkması zaman zaman çocuk için bir kaygı nedeni oluşturur. O da, bu kaygıyla başaçıkabilmek için her şeyi kontrolü altında tutmaya çalışır. En iyi olmak, birinci olmak, her şeye sahip olmak, sevilmek ve övülmek ister. Suçlanmak ve eleştirilmek istemez. Kendisine verilen cezalara tepki gösterir. Bu yaşlardaki çocukların başarısızlıkları üzerinde durulmamalı, başarıları ise belirtilmelidir. Başarıları belirtilirken neden başarılı olduğu da açıklanmalıdır. 6 yaş çocuğunun kendine bakım ve günlük temizlik alışkanlığı ile göz-el koordinasyonunu kazanmış olması önemlidir. Kendi başına kolay giyilebilen pantalonunu giyip çıkarabilen, tuvalete gidip temizliğini yapabilen, kendi başına yemek yiyebilen çocuk, okuluna daha iyi uyum sağlayabilir, kendine yetebilir ve daha özgüvenli olur. Burada ailenin yaklaşımı ve çocuğa verilmiş olan fırsatlar önemlidir. Çocuğun edindiği becerileri yaygın olarak her ortamda kullanabilmesi için ailenin okulla paralel yaklaşımı benimsemesi önem taşımaktadır. Biz artık biliyoruz ki, çocuk, bizim çocuğumuz, bizim öğrencimiz, bizim eşyamız olmadığı zaman, bize kör bir uyumla bağlanmadığı zaman başarılı olur. Onu özgürleştirmeye çalıştığımız zaman, ona farklı düşünme olanağı, kendi değer normlarını seçme, ona kendini yaratma olanağı verdiğimiz zaman yetişkinliğe hazırlanmış olur. Ana-babasından gelen itici tutumlar, çocuğun kendisini değersiz bulmasıyla sonuçlanır. İstenen davranışları gösterdiğinde desteklenen çocuk, onaylanan davranışlarının hangileri olduğunu öğrenir. Bu ortam özgüvenli çocuk yetiştirmenin temelidir. Günümüz şartları dikkate alındığında, kendi kendini yönetebilen, atılgan, güvenli, kendi başına karar verip sorumluluğunu üstlenebilen çocuk ve yarının gençlerini topluma kazandırmak çok önemlidir.